In het voorbije seizoen heeft VKB Kerkrentmeesters een verkenning uitgevoerd inzake veiligheid in kerkgebouwen, Deze verkenning werd op basis van bestaande ervaring van veiligheidsadviseur monumenten en musea Ger Broshuis, en met steun van VKB-partner verzekeraar Donatus uitgevoerd.
Begin 2024 zijn er door Ger Broshuis en VKB afspraken gemaakt om een aantal gemeenten te selecteren voor een onderzoek naar de actuele veiligheidssituatie in kerkgebouwen. Als werkwijze is overeengekomen om per bezochte gemeente een soort van “QuickScan rapport” te maken op basis van een inventarisatie van verschillende veiligheidsrisico’s.
Na een oproep in de nieuwsbrief van de VKB zijn uiteindelijk acht kerkelijke gemeenten geselecteerd waar een onderzoek heeft plaatsgevonden . In de maanden april en mei 2024 zijn de betreffende gemeenten bezocht en is de veiligheidssituatie ter plekke geïnspecteerd en beoordeeld.
Van de acht kerken zijn er drie gebouwd in de 20e eeuw. De overige vijf betreft middeleeuwse kerken. De kerkgebouwen worden allemaal breder ingezet , maar dit beperkt zich hoofdzakelijk tot concerten en andere minder risicovolle activiteiten. De toegankelijkheid voor mindervaliden is bij geen van de kerken een probleem.
Alle kerken zijn tweemaal bezocht. Het eerste bezoek betrof de risico-inventarisatie en het tweede bezoek het bespreken van het conceptrapport en de maatregelen. De uitkomsten van de inventarisaties geven een beeld op welke wijze bij lokale kerkgemeente het veiligheidsbeleid is geregeld. Gezien het kleine aantal gemeenten dat is bezocht, is dat weliswaar beperkt. Toch zijn wel een aantal trends waar te nemen.
Het onderzoek bevatte een vast aantal onderdelen waarop de lokale kerkelijke gemeenten zijn getoetst. Ten aanzien van het nakomen van wettelijke verplichtingen had het merendeel van de kerken nog geen Risico Inventarisatie en Evaluatie (Rl&E) opgesteld. Dat geldt ook voor de aanstelling van een preventiemedewerker. Drie van de bezochte gemeenten beschikten niet over een BHV-plan.
Op het gebied van preventie tegen wateroverlast en storm hebben de meeste kerken de zaken redelijk op orde. Zo is de staat van onderhoud van het gebouw doorgaans goed. Alle kerken hebben een onderhoudsplan voor hun kerkgebouw.
Ten aanzien van brandpreventie zijn er wel zaken die aandacht verdienen. Denk aan het gebruik van veilige goedgekeurde verlengsnoeren en vlamdovende afvalbakken. In twee van de gemeenten is er geen procedure bij brandgevaarlijke werkzaamheden. Andere zaken die bij de meeste kerken nog niet op orde waren zijn het ontbreken van een periodieke keuring op de elektrische installaties en het missen van een overspanningsbeveiliging (verhoogde kans op inductieschade bij blikseminslag in de omgeving).
Er is gekeken naar het diefstal- en inbraakrisico. In enkele gevallen was het sleutelbeheer niet op orde (geen sleutelplan en registratie van sleutelhouders). De meeste kerken hebben nog hang- en sluitwerk wat aandacht verdient. Zo zijn buitendeuren vaak niet voorzien van voldoende veilige sloten met kerntrekbeveiliging.