Waar hebben we het over?
Veel kerken in Nederland worden steeds beter benut in die zin dat het gebouw niet alleen gebruikt wordt voor de wekelijkse erediensten op de zondag. Vaak is daartoe ook wel een noodzaak omdat grote (monumentale) kerkgebouwen enorm veel kosten met zich meebrengen voor de kerkelijke eigenaar. Alvorens wordt besloten om een kerkgebouw breder te exploiteren zullen de kerkbeheerders zich moeten afvragen op welke wijze ze dit gaan uitvoeren. Enerzijds zijn er kerken die in eigen beheer de kerk voor niet kerkelijke doeleinden benutten door deze breed te verhuren voor tentoonstellingen, congressen, exposities en muziekuitvoeringen. Anderzijds zijn er kerken met een soortgelijk multifunctioneel gebruik, die dit door een exploitatiestichting laten uitvoeren terwijl ze zelf als kerkbeheerders nog de eigenaar van het gebouw zijn. Zo zijn er vele vormen van beheer mogelijk.
Belangrijke vragen om je als college te stellen
- In hoeverre is ons kerkgebouw toekomstbestendig ingericht?
- Welke andere activiteiten zouden naast de kerkelijke activiteiten toepasbaar zijn en zijn er zelf toe in staat om die te beheren of hebben we daar een externe partij voor nodig?
- Wat zijn de randvoorwaarden voor het aanpassen van ons kerkgebouw?
- Welk budget is beschikbaar voor het aanpassen voor het toekomstig gebruik van het gebouw en welke externe middelen kunnen we daarvoor aantrekken?
Wat moet je als kerkrentmeester doen/weten?
Wanneer besloten wordt tot nevenbestemming van een kerkgebouw is het doorgaans noodzakelijk om hiervoor de benodigde bouwkundige aanpassingen te doen. Dat kan bijvoorbeeld zijn het aanbrengen van extra sanitaire voorzieningen, het vervangen van banken door stoelen en het inrichten van een uitgiftebalie voor koffie- thee en andere zaken.
Maak alvorens aanpassingen in het gebouw te doen een toekomstvisie en planning wat je met het kerkgebouw wilt doen en op welke wijze de kansen die het gebouw heeft te benutten. Laat je informeren over de exploitatiemogelijkheden door een deskundige en informeer eens bij collega’s in andere plaatsen op welke wijze ze gebruikmaken van het kerkgebouw en wellicht in het verleden daartoe maatregelen hebben genomen. Bij nieuw gewijzigd gebruik kan het noodzakelijk zijn om vergunningen aan te vragen bij de burgerlijke gemeente. Aanpassingen aan monumentale kerkinterieurs zijn doorgaans ook vergunning plichtig. Houd er bij het aanpassen van het kerkinterieur ook rekening mee dat het moment van aanpassing een uitstekende mogelijkheid kan zijn om tegelijkertijd duurzaamheidsmaatregelen te nemen.
Meer weten?
Kerkbeheer #3 2024, met als thema 'herbestemmen en multifunctioneel gebruik'
Kerkbeheer #3 2024 is bijna in zijn geheel gewijd aan het thema ‘herbestemmen en multifunctioneel gebruik’. De volgende artikelen uit deze uitgave gaan over multifunctioneel gebruik van het kerkgebouw:
- Toerustingsartikel ‘Het kerkgebouw: Aanpassen, hergebruiken of herbestemmen?’
- Spiegelgesprek tussen Henk de Roest en Gerben van dijk over het proces rond herbestemmen en afstoten van het kerkgebouw
- Vijf tips over je kerkgebouw rendabel inzetten voor kerk én dorp
- Column Margriet van der Kooi: ‘Derde plekken: Huizen van welkom’
- Aan het loket: ‘Vragen over keuzes rondom het kerkgebouw’
- Do’s & don’ts: ‘Multifunctioneel gebruik van de kerkzaal’
- Wat kosten kerkstoelen?
- Brochure VMBK “Nieuw Gebruik van kerkgebouwen”
- Inspiratie over multifunctioneel gebruik vind je in de brochure ‘Goud in handen!’, een bundeling van verschillende artikelen en praatplaten uit het magazine Kerkbeheer.
- Handboek Kerkgebouwen VKB Kerkrentmeesters
- Publicatie Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed inzake het aanpassen van kerken in religieus gebruik
- Nota Speelruimte gezocht (PKN en VKB)
- Brochure Bouwstenen 2019, uitgave VKB Kerkrentmeesters
- Artikel ‘Stichting: Panacee of hoofdpijndossier?’
Hulp nodig van VKB partners?
Laatste update: 28 augustus 2024