Waar gaat dit onderwerp over?
De uitdaging bij het herbestemmen van een (kerkelijk) gebouw is dat elk gebouw en elke kerkelijke gemeente haar eigen bijzonderheden heeft. Een eenduidige aanpak bij herbestemmen is er niet. Vanuit de VKB bieden we ondersteuning aan door onder andere een stappenplan en een verkennend gesprek. Plaatselijke gemeenten brengen we eventueel in contact met adviseurs die kunnen meedenken en adviseren in het proces van herbestemmen of afstoten van een kerkgebouw.
Belangrijke vragen om je als college bij dit item te stellen:
- Kunnen we als gemeente het kerkgebouw zelfstandig blijven exploiteren? Wat is daarvoor nodig?
- Hoe betrekken we de gemeenteleden tijdig bij dit complexe en impactvolle vraagstuk?
- Welke expertise hebben we nodig en waar vinden we die. Wat kan de VKB voor ons betekenen?
- Welke opties zijn er om het kerkgebouw voor de gemeente in stand te houden en hoe kunnen we tot een duurzame exploitatie komen?
- Wat is de impact als er in het kerkgebouw andere activiteiten gaan plaatsvinden? Wat vinden we wel en niet acceptabel en waarom?
- Hoe komen we tot goede afspraken en wat leggen we daarover vast? Hoe borgen we een goede en effectieve samenwerking?
Wat moet je als kerkrentmeester doen/weten?
Het herbestemmen of afstoten van een kerkgebouw is een ingrijpend proces. Dat vraagt expertise, maar vooral ook inlevingsvermogen, geduld en tact. Belangrijk is de kerkenraad en de gemeenteleden tijdig mee te nemen in de oorzaken die maken dat herbestemmen of afstoten van het kerkgebouw een serieuze overweging is. Laat u daarom tijdig en goed adviseren. De VKB wil u hierbij graag ondersteunen. Onze ervaring is dat een procesbegeleider tijdig inschakelen een must is. De VKB heeft vanuit verschillende ervaringen in het land een proces beschreven die als leidraad kan dienen om alle facetten goed te doorlopen en de juiste expertise in te schakelen. Doel is een zorgvuldige besluitvorming en uitvoering te borgen.
Meer weten?
De VKB heeft een proces (stappenplan) beschreven die als leidraad kan dienen om alle facetten zorgvuldig te doorlopen. Tevens zijn daarin aanbevelingen opgenomen om de juiste expertise in te schakelen, onder andere via een aantal VKB partners. Heb je hiervoor belangstelling, vul dan het aanmeldingsformulier in door hier te klikken. Na ontvangst van je aanvraag nemen wij contact met je op.
Om kerkrentmeesters en anderen die bij een herbestemming betrokken zijn verder van dienst te kunnen zijn, willen we je op de volgende publicaties wijzen:
- In de handleiding voor kerkrentmeesters vind je relevante informatie over vele facetten van herbestemmen of afstoten van een kerkgebouw.
- Bouwstenen vanuit de VKB voor een Protestantse visie op het kerkgebouw.
- Er bestaan drie Stichtingen Behoud Kerkelijke Gebouwen (SBKG) die van dienst kunnen zijn bij vragen rond behoud en beheer en herbestemming van kerkgebouwen. Hun gezamenlijke website is: https://www.sbkg.nl/
- Bij het Boekencentrum verscheen het boek ‘Meer dan hout en steen’, dat inmiddels als standaardwerk bij herbestemming genoemd kan worden. Behalve aandacht voor het proces, gaan de diverse auteurs in het boek in op de emoties bij kerksluiting en herbestemming. Door de vele invalshoeken blijft het boek zijn waarde behouden (te koop via de boekhandel of tweedehands, tik titel van het boek als zoekterm in).
Bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verscheen een aantal handige brochures met voorbeelden van herbestemming en processtappen en een handleiding:
- Parade van plattelandskerken: vijfentwintig inspirerende voorbeelden voor het in stand houden van kerken in plattelandsgebieden
- Help, onze kerk loopt leeg. Een kleine handleiding voor kerkbestuurders
- Een toekomst voor kerken: een handreiking voor het herbestemmen van vrijkomende kerkgebouwen
Tenslotte een aantal publicaties van de Protestantse Kerk:
- In de publicatie ‘Beheer van kerkgebouwen in tijden van krimp, een staalkaart van mogelijkheden’ staan veel nuttige adressen van organisaties en deskundigen die behulpzaam kunnen zijn bij het onderzoeken van mogelijkheden bij overtollige kerkruimte. De brochure kan besteld worden in de webwinkel van de Protestantse Kerk.
- Belangrijke notitie waarin de protestantse visie op het kerkgebouw is verwoord. Deze is ter bespreking in de lokale gemeenten. Klik hier voor nadere informatie en een mogelijkheid de brochure te downloaden.
- Een ‘gesprekshandleiding’ voor kerkenraden.
Een fijnzinnig, meditatief boekje omtrent kerkgebouw is ‘Wat hou ik van uw huis’ van de hand van ds. Erick Versloot.
Hulp van VKB partners nodig?
Laatste update: 29 januari 2023