Geldwerving

Het is belangrijk om als college de ontwikkeling van het geefgedrag goed te volgen en trends te ontdekken. Juist de landelijke Actie Kerkbalans (zie onder) maakt het mogelijk om op een vast moment vergelijkingen van het geefgedrag over een langere periode te maken. Op basis van deze analyse koos de Protestantse gemeente Amersfoort-Noord voor een andere aanpak van de Actie Kerkbalans en introduceerde een Kerkbalans-abonnement (lees hier meer over in het interview in Kerkbeheer #2 2023).  

Ook als je niet deelneemt aan deze landelijke campagne is het als college raadzaam te werken met vaste momenten waarop je de gemeente vraagt bij te dragen. Juist als college is het prettig om te weten, op basis van toezeggingen, op hoeveel bijdrage je in dat boekjaar kunt rekenen en of er extra acties of collecties nodig zijn om de begroting sluitend te krijgen. Wees daar zo open mogelijk in.

Sinds 1974 wordt de Actie Kerkbalans gehouden. Hierin werkt de Protestantse Kerk samen met Rooms Katholieke Kerk en enkele kleinere kerkgenootschappen. Zij organiseren in de maand januari extra aandacht voor het toezeggen van een vrijwillige bijdrage. Meer informatie over mogelijkheden staat in het item Actie Kerkbalans.

Als een lid een overeenkomst met de gemeente sluit om gedurende minimaal vijf jaar een bepaald bedrag te geven, is dat hele bedrag (en niet alleen het bedrag boven de 1% van het onzuiver inkomen) fiscaal aftrekbaar. Geef in overweging om ook het fiscale voordeel geheel of gedeeltelijk aan de kerk te schenken. 

Meer informatie over de mogelijkheden van een periodieke gift vind je in deze folder voor gemeenteleden en in deze handleiding of kijk op www.schenkservice.nl, waar ook voorbeelden te vinden zijn van wat dat voor de eigen gift betekent.

Een andere belangrijke inkomstenbron vormt de wekelijkse collecte in de eredienst. Het opstellen van een collecterooster is de verantwoordelijkheid van het college van diakenen en kerkrentmeesters tezamen (ordinantie 11-5). Indien mogelijk is het verstandig om de collectedoelen zo concreet en duidelijk mogelijk te beschrijven. Liever niet: collecte voor kerkbeheer, maar: collecte voor groot onderhoud, of verduurzaming pastorie.  

Voor speciale acties of momenten op het jaar is het verstandig om extra collectes aan het rooster toe te voegen, bijvoorbeeld: bouwfonds, dankdag, en oudejaarscollecte.  

Tegenwoordig worden veel betalingen per pin gedaan, waardoor mensen steeds minder (munt-)geld bij zich hebben. Daardoor wordt het gebruik van collectebonnen of –munten steeds belangrijker. En zijn ook de diverse collecteapps beschikbaar gekomen. We adviseren om van zoveel mogelijk diverse collectemogelijkheden gebruik te maken. De digitale vormen en collecte-bonnen en munten hebben als voordeel dat ze voor de gever fiscaal aftrekbaar zijn. 

In de VKB–app vroeg een gemeente om een uitgewerkte instructie en procedure, de Protestantse Gemeente Barneveld bleek er over een te beschikken. Samen met VKB–partner Stout & Boele hebben we deze omgewerkt naar een algemeen en voor iedereen te hanteren sjabloon. Een heldere procedure op basis van het vier-ogen-principe en duidelijke afspraken rond taken en verantwoordelijkheden. (Klik voor de documenten op de onderstreepte tekst)

Allereerst de procedure op basis waarvan duidelijk gemaakt kan worden hoe in opdracht van de colleges van Kerkrentmeesters en Diaconie geteld wordt. Tevens een uitgebreide instructie hoe dit zo te organiseren dat iedereen weet wie waarvoor verantwoordelijk is. De Protestantse Gemeente Barneveld werkt met een uitgebreid excel–format om alles te verwerken, maar dit is wel een omvangrijk document en erg plaatsgebonden (meerdere wijken of niet, hoeveel verschillende geldstromen etc.). Zie dit document dan ook als inspiratie voor een eigen formulier dat past bij de eigen situatie.

Giften uit nalatenschappen helpen de kerk in de toekomst een levendige, diaconale en missionaire gemeenschap te blijven. Veel kerkleden weten misschien niet dat zij (een deel van) hun nalatenschap kunnen bestemmen voor de kerk. Dit is een gunstige manier van schenken. De Protestantse Kerk en alle lokale colleges van kerkrentmeesters en diaconieën hebben een ANBI-status op basis van een groepsbeschikking kerkgenootschap. Dat betekent dat zowel de gever als de kerk volledig is vrijgesteld van schenkbelasting en erfbelasting (het vroegere successierecht).

Het is dus zinvol hier op regelmatige basis over te communiceren, bijvoorbeeld door een bericht in het kerkblad te plaatsen of door folders te verspreiden onder de kerkleden of neer te leggen in het kerkgebouw. In die folder kunnen, naast de praktische informatie over nalaten, verhalen worden opgenomen, waarmee zichtbaar wordt gemaakt wie de gemeente is en wat zij betekent voor haar leden (en de buurt). In grotere gemeenten kan ook gezocht worden naar verhalen van mensen die de kerk in hun nalatenschap hebben opgenomen. Ook kan er gebruik worden gemaakt van de gratis algemene folder die is ontwikkeld door de dienstenorganisatie van de Protestantse Kerk in Nederland in samenwerking met de VKB.

Natuurlijk kan het onderwerp nalaten ook door een kerklid ter sprake gebracht worden tijdens een pastoraal gesprek. In zo’n geval is goed als er verwezen kan worden naar informatie dei je hierover als gemeente beschikbaar hebt, bijvoorbeeld in de vorm van een folder. Ook is het aan te raden in de gemeente een contactpersoon aan te stellen, die gemeenteleden bij vragen van de juiste informatie kan voorzien.

Meer informatie over dit onderwerp vind je onder het lemma erfstellingen en legaten.

Naast de geldwerving in de zin van ‘geld vragen’, is er ook de geldwerving die voortkomt uit eigen ondernemerschap: surplus genereren op basis van acties: van oud-papier ophalen, rommelmarkten organiseren, zalen verhuren, een kerkcafé runnen, tot culturele programmering. Of inzetten op een wederdienst, zoals bij crowdfunding. Bij crowdfunding wordt er ingezet op het aantrekken van een brede groep (crowd) die voor een concrete activiteit of project willen bijdragen. De bijdragen kunnen ook heel gericht aan een tegenprestatie worden gekoppeld.  Deze mogelijkheid is goed geschikt om een groep rand- of niet-kerkelijken aan te spreken om zo bij te dragen. Een andere vorm is het organiseren van een markt, sponsorloop of een talentenveiling. In de laatste vorm bieden gemeenteleden hun diensten of talenten aan, die vervolgens worden geveild. Misschien zijn er (jonge) vrijwilligers te vinden voor het runnen van een (permanente) online boeken- of vlooienmarkt.  Let erop, dat voor permanente activiteiten een btw-plicht kan gelden. 

Beleid voor grote gevers is vooral van toepassing op grote (restauratie-)projecten. Kijk of er vermogende personen binnen en buiten de gemeente wonen en probeer ze te bewegen (eenmalig) een forse bijdrage te doneren (onder het mom ‘als je het niet vraagt krijg je het niet’). Naast personen kunnen ook ondernemingen worden benaderd voor dit doel, rechtstreeks of via een serviceclub.  

Subsidieverstrekkers kunnen plaatselijk, regionaal of landelijk actief zijn. Het loont de moeite om bij fondsenwerving een grondige inventarisatie te doen van mogelijke gevers. In het Fondsenboek is een categorie ‘kerk en levensbeschouwing’ opgenomen, maar ook bij andere categorieën kunnen mogelijke geldverstrekkers worden gevonden. Het verwerven van subsidies kan een financiële impuls zijn voor bepaalde projecten in de gemeente. Bij het aanschrijven van een fonds is het belangrijk om aan te sluiten op het geefbeleid van het betreffende fonds. Voor culturele projecten kan bijvoorbeeld een beroep worden gedaan op het Prins Bernhard Cultuurfonds. Binnen de Protestantse Kerk zijn verschillende fondsen die graag subsidie verstrekken aan allerlei soorten initiatieven en projecten.  

Voor projecten op het gebied van gemeente-opbouw of bijvoorbeeld kerkvernieuwing is het belangrijkste externe fonds dat hiervoor regelmatig subsidies verleent de Maatschappij van Welstand (zie: www.protestantsefondsen.nl).

Bij de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed kan jaarlijks instandhoudingssubsidie worden aangevraagd voor rijksmonumenten. Deze SIM subsidie wordt vooraf aangevraagd op basis van een 6-jarig onderhoudsplan.  

Binnen de Protestantse Kerk zijn verschillende fondsen die graag subsidie verstrekken aan allerlei soorten initiatieven en projecten. De Solidariteitskas is daar één van. De aanvragen worden behandeld door de Commissie Steunverlening van de Protestantse Kerk. De commissie let op toekomstgerichtheid, vitaliteit en ook op de maatschappelijke omgeving waarin de gemeente kerk wil zijn. Investeringen uit de Solidariteitskas zijn altijd tijdelijk.