Recensie ‘Wereldkerken in Nederland’
Is dit (ook) bij mij om de hoek?
In 2016 verscheen het boek ‘Kerkinterieurs in Nederland’ met daarin de (kunst)historische meest belangwekkende kerkinterieurs van Nederland. Men hoopte daarmee in Nederland de reactie te ontlokken: Is dit bij mij om de hoek? Met de uitgave van Wereldkerken, 8 jaar later hopen Museum Catharijneconvent en Samen Kerk in Nederland (SKIN) dit wederom te bereiken: is dit ook bij mij om de hoek?
Het boek Wereldkerken in Nederland brengt 36 internationale of wereldkerken in beeld. Overal in Nederland hebben christelijke gelovigen gebouwen gezocht om hier de zondagse liturgie te beoefenen. Sommige gemeenschappen en gelovigen kwamen hier al eeuwen geleden vanwege de godsdienstvrijheid en tolerantie van de Lage Landen of gedreven door handelsbelangen naartoe. Sommigen kwamen recent voor een perspectief op een betere toekomst, voor werk of op de vlucht voor de oorlog in eigen land.
Niet alleen de verhalen en de mensen, maar juist de heilige ruimten waarin gevierd wordt, komen in dit boek uitgebreid in beeld. Sommige gemeenschappen beschikken over een eigen gebouw, soms is het nauwelijks meer dan een garage of een ruimte op een verlaten bedrijventerrein. Soms zijn ze geportretteerd in hun oorspronkelijke gebouwen, soms in gebouwen die tot voor kort aan de Protestantse gemeente of Katholieke parochie in Nederland toebehoorde.
De diversiteit van de gebouwen is niet het enige dat in dit kleurrijke boekwerk opvalt. Met name de aandacht voor het interieur valt op en op welke wijze deze gemeenschap deze ruimten vullen en benutten. Dat levert ook een divers pallet van omgang met de bestaande ruimte voor nieuwe behoeften op: in de ene kerk wordt het voormalig liturgisch centrum als podium voor de band of spreker benut, op de andere plek staat de oude kansel er wat verlaten bij.
Het boek is gemaakt op initiatief van Museum Catharijneconvent en Samen Kerk in Nederland. Ze spreken aan het begin van Wereldkerken de intentie uit (p.19), dat dit boek mag bijdragen aan het uitdragen van de diversiteit van het Nederlands christendom voor een breder publiek in ons land. De makers zijn daar zeker in geslaagd, mede dankzij de geweldige fotografie van Bram Petraeus, winnaar van de zilveren camera in 2023). Zo ademt het interieur van de Noorse Zeemanskerk in Rotterdam de sfeer van een Noorse thuishaven. Zo stapt de beschouwer van het fotoboek telkens in een andere wereld. Fotograaf Petraeus was steeds aanwezig bij een zondagse viering, en dat levert indringende reportages op, telkens voorafgegaan door een inleidende tekst.
De inleidende teksten, zeker die per geloofsrichting en de historische schets van deze wereldkerken maken het boek tot een waardevol naslagwerk. Zes hoofdstukken worden zo door een religiewetenschapper op dat deelthema deskundig maar ook zeer toegankelijk geschreven ingeleid. In elk cluster wordt de diverse kerke besproken door de interviewers. Uiteraard is er in elke kerk ruim aandacht voor het gebruik van de ruimte en de aanwezige gemeenschap. Kathleen Ferrier sluit het boek af met een prachtig artikel en appel om de bestaande kerkgebouwen ook te zien als kerkgebouwen van de toekomst. Juist nieuwe christenen kunnen op een kleurrijke wijze het gebouw een nieuwe betekenis geven. Zodat deze gebouwen als ziel van de samenleving wel behouden blijven.
Migrantenchristenen zoeken een ruimte om te vieren. Tegelijk worstelen de traditionele Nederlandse kerken met de instandhouding van hun gebouw. Hoe mooi zou het zijn als ons religieus erfgoed kan worden gebruikt door gemeenschappen die daarnaar op zoek zijn, als nieuwe huurder of koper? Dan moet je elkaar wel leren kennen en er natuurlijk wel achter de deuren gekeken kunnen worden. Dit boek doet daarvoor een fantastische aanzet. Hulde aan de initiatiefnemers.
Wereldkerken in Nederland
Redactie: Madelon Grant, Sebastiaan van der Lans, Anne Versloot, Tamarra Willemsz
Fotografie: Bram Petraeus
Uitgever: nai010 Uitgevers
€ 49,95
Ned | ISBN 978-94-6208-859-7
hardcover | 240 p. | 25 x 32,5 cm
Het boek is te koop bij de uitgever en Museum CatharijneConvent.
