Duurzaamheid

Duurzaamheid is een groot containerbegrip. Dat maakt starten best ingewikkeld, want waar begin je mee? Tegelijk is elke stap op het pad van duurzaam gebruik een stap vooruit, hoe klein ook. En het gaat niet enkel om meer zonnepanelen of fairtrade koffie schenken (natuurlijk goed!), het gaat om een duurzame transitie. Hoe kunnen we ons rentmeesterschap laten aansluiten bij de maatschappelijke uitdagingen van deze tijd?  Als kerkrentmeester hoef je op dit niet zelf het wiel ut te vinden, er is al veel materiaal van kerken die je hierin voorgegaan voor handen. Op de website van GroeneKerken vind je prachtige handvatten om dit proces inhoudelijk en praktisch goed vorm te geven, maar ook te werken aan draagvlak: www.groenekerken.nl.

Een startpunt kan zijn het terugluisteren van podcast #2 met Benno Oosterom van VKB-Partner DODUVA. Benno legt hier stapsgewijs uit wat je als kerk allemaal kunt doen aan besparingen en investeringen aan de hand van de Trias Energtica.

Voor de laatste stap is best wat geld nodig. Daarom zijn er ook diverse regelingen beschikbaar gekomen, maar die verschillen ook lokaal en provinciaal sterk.  

Er zijn inmiddels tal van mogelijkheden en subsidies om ook als kerk extra inzet te plegen op verduurzaming. Zowel het rijk (via landelijke subsidies, zoals DUMAVA en ISDE) als de provincies (via provinciale aanjaagsubsidies en energiescans) stellen ook kerken in staat hierin stappen te maken met het verduurzamen van hun vastgoed (kerkgebouwen, pastorie). We hebben alle bij ons bekende mogelijkheden op de themapagina Kerk en Energie geplaatst.

Mocht je als kerk ook grond bezitten, dan is er op dit vlak ook van alles te doen (zie bijvoorbeeld de website van GroeneKerken). 

Al geruime tijd hebben de gezamenlijke kerken (via het CIO-K) een collectief inkoopcontract waaraan alle kerkgemeenschappen in Nederland kunnen deelnemen en gebruikt daarvoor 100% groene stroom en gas van aanbieder Greenchoice: www.energievoorkerken.nl.

De belangrijkste voordelen van deze aanpak legt het CIO in dit document helder uit.

Kerkgebouwen en verenigingsgebouwen (ook pastorieën natuurlijk) kunnen geschikt zijn voor het aanbrengen van zonnepanelen. Niet elke kerk is daar geschikt voor, met name oudere en monumentale kerken vallen af of vragen een eigen benadering. Regelmatig wordt ons bureau de vraag gesteld hoe het zit met zonnepanelen en btw. Voor pastorieën en kosterswoningen geldt met in gang van 2023 dat zonnepanelen zonder BTW (0-tarief) geleverd worden. Bepalend hiervoor is of het gebouw een woonfunctie heeft of niet. Controle bij de fiscus hiervan vindt plaats aan de hand van het BAG-register. Dat is te vinden via https://bagviewer.kadaster.nl/.

Voor andere gebouwen geldt de onderstaande tekst:

Door het opwekken van energie, zal de kerk zeer waarschijnlijk ook energie terug leveren aan het net. Dat is een met btw belaste activiteit. Op het moment dat een kerk zonnepanelen exploiteert, is de kerk voor in ieder geval die activiteit dus een btw-ondernemer. De hoeveelheid van de teruglevering kan afgelezen worden aan de hand van een omvormer of app met een slimme meter. Over die teruggeleverde energie moet de btw worden berekend en afgedragen. Voor de kosten die toerekenbaar zijn aan de btw-belaste teruglevering van energie, mag de btw worden teruggevraagd. Om die reden mag de btw op de aanschaf en installatie van de zonnepanelen worden teruggevraagd. Voor kerken kan het dus interessant zijn om goed na te gaan wat de verwachte teruglevering van energie wordt. Op basis daarvan kan immers het btw voordeel worden berekend. Vervolgens moet ieder jaar aangifte worden gedaan en moet de btw worden berekend die de kerk verschuldigd is vanwege de teruglevering van energie. 

Voorbeeld: 

Als een kerk 10.000 kilowattuur zonnestroom opwekt en hiervan 5.000 kilowattuur aan het stroomnet wordt geleverd tijdens de opwekking, kan in dit geval 5.000/10.000 van de btw op de aanschaf teruggevraagd worden. 

Kleine ondernemersregeling

Bij een totale btw-omzet tot € 20.000 per jaar kan een vrijstelling worden geclaimd voor kleine ondernemers (OVOB, voormalige KOR). Belangrijk is om te realiseren dat de kleine ondernemersregeling geldt voor de totale omzet van de kerk, dus niet alleen de omzet vanwege de teruglevering van energie. De vrijstelling brengt met zich mee dat de kerk een vrijgestelde ondernemer wordt. De eerder teruggevraagde btw van zonnepanelen moet dan worden herzien. Is dit bedrag hoger dan €2.500,- dan moet dit in 5 jaar terugbetaald worden (20% per jaar). Deze regel gaat van start na het jaar van aanschaf van de zonnepanelen, en duurt 4 jaar. Heeft een kerk dus vorig jaar zonnepanelen aangeschaft en daarbij meer dan € 2.500 aan btw in aftrek gebracht? Dan kan het zinvol zijn om de vrijstelling nog niet aan te vragen. Afhankelijk van de grootte van de teruggaaf is het wijs om vooraf in te schatten of de inspanningen opwegen tegen het voordeel.