Waar gaat dit onderwerp over?
Veel gemeenten worden geconfronteerd met krimp en vragen zich af hoe het kerkgebouw in de toekomst zinvol én betaalbaar gebruikt kan worden. Het gesprek hierover aangaan binnen de kerkenraad en gemeente vraagt om een tijdige start en een goede voorbereiding. Inzicht in de lokale situatie is een pre om een zorgvuldige afweging te kunnen maken over de toekomst van het kerkgebouw. De ervaring leert dat dit proces complex en ingrijpend kan zijn.
De VKB heeft een stappenplan ontwikkeld dat als leidraad kan dienen om alle facetten zorgvuldig af te wegen. Tevens zijn daarin aanbevelingen opgenomen om op het juiste moment de juiste expertise in te schakelen, Heeft u hiervoor belangstelling en wilt u hierover met ons in gesprek gaan? Dan kunt u zich aanmelden middels het aanmeldformulier. Na ontvangst van uw aanvraag neemt een van onze adviseurs contact met u op en initieert eerst een intake.
Het stappenplan op hoofdlijnen
Het stappenplan en het proces wordt toegelicht in het toerustingsartikel ‘Herbestemmen of afstoten van het kerkgebouw: Hoe pak je dat aan’ in Kerkbeheer #3 2024. Op hoofdlijnen ziet het stappenplan er als volgt uit:
> Download het stappenplan
Belangrijke vragen om je als college bij dit item te stellen:
- Kunnen we als gemeente het kerkgebouw zelfstandig blijven exploiteren? Wat is daarvoor nodig?
- Hoe betrekken we de gemeenteleden tijdig bij dit complexe en impactvolle vraagstuk?
- Welke expertise hebben we nodig en waar vinden we die. Wat kan de VKB voor ons betekenen?
- Welke opties zijn er om het kerkgebouw voor de gemeente in stand te houden en hoe kunnen we tot een duurzame exploitatie komen?
- Wat is de impact als er in het kerkgebouw andere activiteiten gaan plaatsvinden? Wat vinden we wel en niet acceptabel en waarom?
- Hoe komen we tot goede afspraken en wat leggen we daarover vast? Hoe borgen we een goede en effectieve samenwerking?
Wat moet je als kerkrentmeester doen/weten?
Het herbestemmen of afstoten van een kerkgebouw is een ingrijpend proces. Dat vraagt expertise, maar vooral ook inlevingsvermogen, geduld en tact. Belangrijk is de kerkenraad en de gemeenteleden tijdig mee te nemen in de oorzaken die maken dat herbestemmen of afstoten van het kerkgebouw een serieuze overweging is. Laat u daarom tijdig en goed adviseren. De VKB wil u hierbij graag ondersteunen. Onze ervaring is dat een procesbegeleider tijdig inschakelen een must is. De VKB heeft vanuit verschillende ervaringen in het land een proces beschreven die als leidraad kan dienen om alle facetten goed te doorlopen en de juiste expertise in te schakelen. Doel is een zorgvuldige besluitvorming en uitvoering te borgen.
Meer weten?
Kerkbeheer #3 2024, met als thema 'herbestemmen en multifunctioneel gebruik'
Kerkbeheer #3 2024 is bijna in zijn geheel gewijd aan het thema ‘herbestemmen en multifunctioneel gebruik’. De volgende artikelen uit deze uitgave gaan over herbestemmen en/of afstoten van het kerkgebouw:
- Toerustingsartikel ‘Het kerkgebouw: Aanpassen, hergebruiken of herbestemmen?’
- Toerustingsartikel ‘Herbestemmen of afstoten: Hoe pak je dat aan?’
- Stappenplan ‘Herbestemmen of afstoten’
- Expert Albert van Leeuwen aan het woord: ‘Nieuw perspectief na herbestemming kerken’
- Spiegelgesprek tussen Henk de Roest en Gerben van dijk over het proces rond herbestemmen en afstoten van het kerkgebouw
- Infographic ‘Kerkgebouwen in Nederland’
- Aan het loket: ‘Vragen over keuzes rondom het kerkgebouw’
- In de handleiding voor kerkrentmeesters vind je relevante informatie over vele facetten van herbestemmen of afstoten van een kerkgebouw.
- Bouwstenen vanuit de VKB voor een Protestantse visie op het kerkgebouw.
- Er bestaan drie Stichtingen Behoud Kerkelijke Gebouwen (SBKG) die van dienst kunnen zijn bij vragen rond behoud en beheer en herbestemming van kerkgebouwen. Hun gezamenlijke website is: https://www.sbkg.nl/
- Nota Speelruimte gezocht (PKN en VKB)
- Bij het Boekencentrum verscheen het boek ‘Meer dan hout en steen’, dat inmiddels als standaardwerk bij herbestemming genoemd kan worden. Behalve aandacht voor het proces, gaan de diverse auteurs in het boek in op de emoties bij kerksluiting en herbestemming. Door de vele invalshoeken blijft het boek zijn waarde behouden (te koop via de boekhandel of tweedehands, tik titel van het boek als zoekterm in).
Bij de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed verscheen een aantal handige brochures met voorbeelden van herbestemming en processtappen en een handleiding:
- Parade van plattelandskerken: vijfentwintig inspirerende voorbeelden voor het in stand houden van kerken in plattelandsgebieden
- Help, onze kerk loopt leeg. Een kleine handleiding voor kerkbestuurders
- Een toekomst voor kerken: een handreiking voor het herbestemmen van vrijkomende kerkgebouwen
Tenslotte een aantal publicaties van de Protestantse Kerk:
- In de publicatie ‘Beheer van kerkgebouwen in tijden van krimp, een staalkaart van mogelijkheden’ staan veel nuttige adressen van organisaties en deskundigen die behulpzaam kunnen zijn bij het onderzoeken van mogelijkheden bij overtollige kerkruimte. De brochure kan besteld worden in de webwinkel van de Protestantse Kerk.
- Belangrijke notitie waarin de protestantse visie op het kerkgebouw is verwoord. Deze is ter bespreking in de lokale gemeenten. Klik hier voor nadere informatie en een mogelijkheid de brochure te downloaden.
- Een ‘gesprekshandleiding’ voor kerkenraden.
Een fijnzinnig, meditatief boekje omtrent kerkgebouw is ‘Wat hou ik van uw huis’ van de hand van ds. Erick Versloot.
Hulp van VKB partners nodig?
Laatste update: 10 juni 2024